H.E.P Konsepti

HEP Konsepti, Pediatrik terapi alanında çalışan profesyonellere kanıta dayalı araçlar sunan ekolojik bir yaklaşımdır. Özellikle nöromotor problemlerde ; ekolojik sistemler teorisine dayalı kapsamlı bir bakış açısı sunan model; hareketi anlamak için Maturasyonel Teoriler, Algı Aksiyon, Dinamik Sistemler, Nöral Grup Seleksiyon ve Duyu Bütünleme gibi temel teorileri inceler.

​

HEP Konsepti, hareket gelişme ve hareket performansı üzerinde etkili olan homeostaz, duyusal işlem, emosyonel durum, motor yapı ve fonksiyonlar ile kognitif durumu hiyerarşik bir şekilde inceler. Ancak bu basamakların birbiri üzerindeki etkilerinin bu hiyerarşiden bağımsız olduğunu ortaya koyar.

H.E.P. bireysel farklılıklara göre yapılandırılmış çevresel zenginleştirmenin , bireyin hemostaz, duyusal, sosyal, duygusal, bilişsel ve motor alanlarında kapasitesini arttıran, birey temelli gelişimsel, dinamik ve bütüncül bir modeldir. H.E.P. konsepti ekolojik motor gelişim teorilerine ve zenginleştirilmiş çevre paradigmasına dayalı bir müdahale modelidir ve üç bileşenden oluşur.

​

Müdahalenin birincil amacı olarak HEMOSTAZ, aktif keşfi teşvik eden proksimal gelişim aralığında ZENGİNLEŞTİRME, müdahalenin sonucunda PLASTİSİTE temelli gelişim/öğrenme’dir.

​

H.E.P. zenginleştirilmiş çevre paradigmasının bireysel farklılıkları gözeterek, aile ve çocuk merkezli, klinik ve ev temelli bir yaklaşımdır.

​

Zenginleştirilmiş çevrenin faydalı etkilerini ortaya koyan çok sayıda veri farklı deneysel çalışmalardan gelmektedir. Zenginleştirilmiş çevre birçok nörogelişimsel ve nörodejeneratif bozukluk için önemli terapatik etkisi olan bir müdahale yöntemi olarak görülmektedir. Zenginleştirilmiş çevre müdahalesinin hayvanlarda bilişsel performans, uzamsal öğrenme, hafıza ve motor fonksiyonlarla ilgili bozuklukları önlediği gösterilmiştir. Bunun yanında beyin hasarını düzelttiğini gösteren birçok deneysel çalışma bulunmaktadır ve bu değişimlerin nöroplastisite ile ilişkili birçok mekanizmaya bağlı olduğu düşünülmektedir. Zenginleştirilmiş çevrenin deneysel çalışmalarla hayvanlar üzerinde gösterilmiş olumlu etkileri bulunmasına karşın bu müdahale şeklinin insana uyarlanmış modelleri henüz geliştirilme aşamasındadır. H.E.P. pediatrik popülasyon ile çalışan rehabilitasyon profesyonellerinin zenginleştirilmiş çevreyi gelişimin etkin ve güncel teorilerine göre uygulayabilmesi için geliştirilmiş bir modeldir.

​

H.E.P. modeli gelişimin ekolojik tabanlı güncel teorileri ile zenginleştirilmiş çevre ve nöral plastisite prensiplerine dayanan dinamik bir yaklaşımdır. Bu model gelişimin, genetik yapının yanında çevresel faktörlerden önemli ölçüde etkilendiğini öngörür. Gelişmekte olan bebeklerde/çocuklarda çevreyi sosyal ve fiziksel olmak üzere iki temel sınıfta inceler.

​

Gelişimi: homeostaz, duyusal işlem, emosyonel kapasite, motor ve kognitif gelişim becerileri olmak üzere 5 farklı temel alana ayırır. Bu alanların ve çevrenin birbirleri üzerindeki non-lineer dramatik etki ve etkileşimini göz önünde bulundurur ve herhangi bir davranışın farklı gelişimsel alanlar ya da çevreye ait faktörlerden kaynaklı olabileceğini varsayar.

• MÜDAHALENİN BİRİNCİL AMACI OLARAK HOMEOSTAZ

• AKTİF KEŞFİ TEŞVİK EDEN PROKSİMAL GELİŞİM ARALIĞINDA ZENGİNLEŞTİRME

• VE MÜDAHALENİN SONUCU OLARAK PLASTİSİTE…

Gelişim :

• bireye ait özellikler

• çevreye ait özellikler

• ve zamandan etkilenir.

BİREYE AİT GENETİK ÖZELLİKLER

• ÇEVRE dediğimiz zaman; hamilelikteki çevre, doğumdaki çevre, çocuğun bebeklikteki çevresi, çocukluk ve yetişkinlikteki çevresi, sosyal çevre, fiziksel çevre, duyusal çevre, bilişsel çevre, fizyolojik hemostatik çevresi akla gelmelidir.

• ZAMAN dediğimizde de; hamileliğin zamanı, doğum zamanı, bebeklik zamanı, çocukluk zamanı. Tek başına bu pandemi sürecinde olmak ya da savaş durumunda olmak doğum zamanı olarak çocuklarımızın gelişimini etkilemektedir.

Genetik faktörlere müdahale edemeyiz, zamana ait özelliklere kısmen etki edebiliriz ancak çevreye ait özelliklere zenginleştirme – çeşitlendirme ile müdahale edebiliriz ve gelişimi etkileyebiliriz. Zamana ve çevreye ait özellikleri kontrol eder ve değiştirirsek, regülasyon ve homeostaz ile de bireyi sakin ve sağlıklı tutarsak nöroplastisite yani beyin şekillenebilme yeteneği ile gelişimini etkileyebiliriz…